Pochodzenie nazwiska Chmolowski
Nazwisko Chmolowski jest nietypowe i w zasadzie nie występuje szeroko poza obszarem gminy Mirzec (woj. świętokrzyskie). To pozwala prześledzić jego historię na tym terenie od 1810 roku (najstarsze dostępne księgi metrykalne).
Etymologia nazwiska nie jest do końca jasna, ale najbardziej prawdopodobną teorią jest, że pierwotnie brzmiało ono Chmalowski — od staropolskiego słowa chmal, oznaczającego gęstwinę leśną lub, w bartnictwie, gwóźdź wbity w drzewo, nad miejscem, na którym bartnik zawiesza łaziwo:
Obecna wersja nazwiska wpisuje się w zasady lokalnej gwary, w której samogłoska a często podmieniana jest na o, np. chłopok, kowol.
Potwierdzeniem tej tezy jest też fakt, że w księgach metrykalnych parafii Mirzec, we wpisie z 1811, nazwisko zapisane jest jako Chmalowski:
Akt zgonu 60-letniej Katarzyny Chmalowskiej z 28. lutego 1814, zamieszkałej "przy synu swoim Tadeuszu Chmalowskim, gospodarzu rolniku w Wsi Mircu zamieszkałym":
W tym samym 1814 roku, istnieje też akt zapowiedzi i ślubu 24-letniego Tadeusza Chmaloskiego, syna Adama i Katarzyny z Fiałkowskich. Akt datowany jest na styczeń, a rodzice oznaczeni jako zmarli. Katarzyna zmarła w lutym, więc prawdopodobnie jest to jedynie zbieżność/podobieństwo nazwisk:
W roku 1833, w akcie drugiego ślubu — prawdopodobnie tego samego, choć wiek się nie zgadza — 42-letniego Tadeusza, syna Adama i Katarzyny Fiałek, nazwisko zapisano już jako Chmolowski:
Dodatkowo, nazwisko Chmalowski pojawia się dość często w księgach metrykalnych sąsiedniej parafii Wąchock, od przynajmniej 1713, do początku XX w:
Źródła
Źródłem są księgi metrykalne z parafii Mirzec, dostępne od 1810 roku. Nie udało mi się ustalić, czy wcześniej księgi nie były prowadzone, czy uległy zniszczeniu.
Zeskanowane księgi metrykalne są dostępne na portalu internetowym metryki.genbaza.pl, od roku 1810-1915 + alegaty za 1922 i 1931:
Inne skany i wyszukiwarka nazwisk: